IBAN Doğrulama

IBAN (International Bank Account Number), uluslararası para transferlerinde hata riskini minimize etmek ve işlem süreçlerini hızlandırmak amacıyla geliştirilmiş standart bir banka hesap numarası formatıdır. İlk olarak Avrupa Birliği ülkelerinde uygulamaya konulan bu sistem, günümüzde dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Her IBAN numarası benzersizdir ve dünyadaki milyarlarca banka hesabı arasından yalnızca tek bir hesabı işaret eder.

IBAN Sisteminin Temel Amacı

Geleneksel banka hesap numaraları ülkeden ülkeye farklı formatlarda olduğundan, uluslararası para transferlerinde sıkça hatalar meydana geliyordu. IBAN sistemi bu sorunu ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır. Standart bir format sayesinde:

• Para transferlerinde oluşan hatalar büyük ölçüde azalır
• İşlem süreleri kısalır ve gecikmeler önlenir
• Yanlış hesaplara yapılan transferlerden kaynaklanan ek maliyetler ortadan kalkar
• Otomatik doğrulama sistemleri sayesinde güvenlik artar

IBAN Yapısı ve Bileşenleri

IBAN numaraları maksimum 34 haneden oluşabilir ve her ülkenin kendi IBAN uzunluğu bulunur. Türkiye'de IBAN numaraları 26 hane olarak belirlenmiştir ve her zaman "TR" harfleriyle başlar. IBAN'ın yapısı şu bileşenlerden oluşur:

• Ülke Kodu (2 hane): Türkiye için "TR"
• Kontrol Rakamları (2 hane): ISO 7064 standardına göre hesaplanan doğrulama rakamları
• Banka Kodu (5 hane): Hesabın bulunduğu bankayı tanımlayan kod
• Rezerv Alan (1 hane): Genellikle "0" olarak belirlenir
• Hesap Numarası (16 hane): Müşteriye özel hesap numarası

Önemli: IBAN içinde Türkçe karakterler (İ, Ç, Ğ, Ö, Ş, Ü) ve küçük harf kullanılmaz. Tüm harfler büyük olmalıdır.

IBAN Doğrulama Mekanizması

IBAN doğrulama, özel algoritmalar ve kontrol rakamları kullanılarak gerçekleştirilir. Bu sayfa, Mod-97 algoritması ile IBAN'ın matematiksel doğruluğunu test eder. Doğrulama süreci üç aşamadan oluşur:

1. Format ve Uzunluk Kontrolü: IBAN'ın ülke kodunun doğru olup olmadığı ve belirlenen uzunlukta olup olmadığı kontrol edilir. Türkiye için "TR" ile başlamalı ve 26 hane olmalıdır.
2. Mod-97 Algoritması ile Matematiksel Doğrulama: IBAN'ın ilk 4 hanesi (ülke kodu + kontrol rakamları) sona taşınır, tüm harfler sayılara dönüştürülür (A=10, B=11, ..., Z=35) ve elde edilen sayı 97'ye bölünür. Kalanın 1 olması gerekir.
3. Banka Kodu Teyidi: IBAN içindeki banka kodu (5-9. basamaklar) bilinen banka kodları veritabanı ile karşılaştırılarak bankanın tanımlanması sağlanır.